واژه بیع در لغت به معنای خرید و فروش یا همان داد و ستد است. عقد بیع نیز به معنای عقد قراردادی مرتبط با داد و ستد می باشد که به موجب این قرارداد، شخص فروشنده یا مالک، مالکیت کالا یا وسیله خود را در ازای دریافت پول یا مال به طرف خریدار انتقال دهد. در واقع عقد بیع همان قراردادی است که هنگام داد و ستد میان بایع و مشتری منعقد شده و دارای جنبه حقوقی می باشد. معمولا مشکلات ناشی از اثبات وقوع بیع به عدم توجه طرفین در هنگام عقد قرارداد و انعقاد نادرست قراردادها مرتبط می شود.
در این مقاله از سایت وکیل مشهد ضمن معرفی انواع بیع، به بررسی مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع و نکات مهم در ارتباط با این موضوع می پردازیم، تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
انواع بیع
انواع بیع از نظر زمان تسلیم مبیع یعنی نوع جنس، کالا یا موضوع مورد معامله و قیمت کالای مورد معامله، شامل موارد زیر است:
بیع نقد: در این نوع از بیع، تسلیم مبیع و ثمن هر دو در زمان «حال» اتفاق می افتد یعنی به محض وقوع داد و ستد، مبیع باید در اختیار خریدار قرار بگیرد و ثمن باید به فروشنده داده شود.
بیع نسیه: در این نوع از بیع، مبیع «حال» و ثمن «موجل» است. یعنی به محض عقد بیع، باید مبیع را تسلیم خریدار نمود اما برای تسلیم ثمن به فروشنده، با توافق طرفین مدت تعیین می شود.
بیع سلم یا سلف: در این نوع از بیع، ثمن «حال» و مبیع «موجل» است که بیع سلم مخالف بیع نسیه است، یعنی به محض وقوع بیع، ثمن تسلیم فروشنده شده اما مبیع مدتی بعد در اختیار خریدار قرار خواهد گرفت. این نوع بیع را امروزه در خرید آپارتمان های پیش فروش مشاهده می کنیم.
بیع کالی به کالی: این نوع بیع با موارد فوق متفاوت بوده و برای تسلیم مبیع و ثمن با توافق طرفین مدت زمانی تعیین می شود که تحویل مبیع و تحویل ثمن ممکن است در زمان های مختلف اتفاق بیفتد.
نکات مهم در ارتباط با اثبات وقوع بیع
مطابق قانون مدنی، شرط انعقاد بیع رضایت طرفین و قبول آن است حتی اگر بیع به صورت مکتوب نباشد. از طرفی، قانون در خصوص چگونگی عقد بیع سخت گیری ندارد و عقد بیع به صورت شفاهی نیز مورد پذیرش است. در مواردی که بین خریدار و فروشنده اختلافی به وجود بیاید و عقد بیع مکتوب نباشد، اثبات وقوع بیع توسط دادگاه دشوار خواهد شد. به منظور سهولت در اثبات وقوع بیع و جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، لازم است به نکات زیر در هنگام خرید و فروش توجه داشته باشید.
- هنگام معامله اگر پول نقد به طرف مقابل می دهید، حتما رسید دریافت کنید.
- هنگام خرید ملک درمورد ملک با افراد مطلع مشورت کنید و درمورد ملک یا وسیله مورد نظر استعلامات لازم را انجام دهید.
- عقد قرارداد حتما به صورت کتبی و رسمی باشد.
- شماره چکی که برای پرداخت هزینه صادر می کنید را حتما در قرارداد ذکر کنید.
- هنگام وقوع بیع با افراد قابل اعتماد در محل مورد نظر حاضر شوید.
برای این که هنگام عقد قرارداد اطمینان خاطر داشته باشید، لازم است با وکیل مجرب در این زمینه مشورت نمایید. برای این منظور میتوانید به صفحه مشاوره رایگان وکیل مراجعه نمایید.
مدارک لازم برای اثبات وقوع عقد بیع
برای اثبات وقوع عقد بیع در دادگاه معمولا وجود مدارک زیر الزامی است:
- سند مالکیت
اگر شخص خریدار به دنبال اثبات وقوع بیع بوده و سند رسمی مالکیت را در اختیار داشته باشد، نیازی به طرح دعوا و اثبات مالکیت نیست. اگر سند مالکیت به نام شخصی غیر از خریدار باشد و خریدار ادعای وقوع بیع یا جعلی بودن سند مالکیت را داشته باشد، در این صورت اثبات وقوع بیع باید از راه های دیگری صورت پذیرد.
- ارائه تصویر قولنامه
قولنامه یک سند عادی است که در بنگاه های املاکی به ثبت می رسد و به موجب آن طرفین متعهد می شوند که در تاریخ مشخصی در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و مال مشخصی را معامله کنند. برای این که ارائه قولنامه جهت اثبات وقوع عقد بیع در دادگاه مورد پذیرش باشد، باید قولنامه در دفتر اسناد رسمی کپی برابر اصل شده باشد.
- اقرار به وقوع بیع
این شرایط در صورتی اتفاق می افتد که در جریان بررسی پرونده در دادگاه یا در خارج از محل دادگاه، خوانده به وقوع بیع اقرار کند، در این صورت با استناد به حرف او وقوع عقد بیع اثبات خواهد شد.
- شهادت
در صورتی که وقوع بیع به صورت شفاهی بوده و اشخاص به دنبال اثبات وقوع عقد بین باشند، باید دو نفر مرد یا یک مرد و دو زن که شاهد انجام معامله بوده اند برای اثبات وقوع بیع شهادت بدهند.
لازم به ذکر است، اگر هیچ یک از دلایل فوق وجود نداشته باشد برای اثبات وقوع عقد بیع، خواهان می تواند سوگند یاد کند که بیع صورت گرفته است.
برای رسیدگی به اثبات وقوع بیع به کجا مراجعه کنیم؟
برای رسیدگی به اثبات وقوع عقد بیع خریدار یا فروشنده می توانند با مراجعه به دفاتر قضایی درخواست اثبات بیع را ثبت کنند. پس از ثبت درخواست، دادگاه برای رسیدگی به این ادعا زمانی را تعیین می کند که در این زمان طرفیت شکایت باید با مدارک لازم جهت اثبات ادعای خود به دادگاه مربوطه مراجعه کنند. علاوه بر مدارک ذکر شده در قسمت بالا برای اثبات وقوع عقد بیع، ارائه مدارک زیر نیز الزامی است:
- رسید پرداخت وجه باید به دادگاه ارائه شود، به همین دلیل توصیه می شود شماره چک را حتما در مبایعه نامه ذکر نمایید.
- از طریق یکی از راه های ذکر شده در قسمت بالا، وقوع بیع را به اثبات برسانید یا مدارک مرتبط با عقد بیع از جمله سند، فیش پرداختی و غیره را به دادگاه ارائه دهید.
- ارائه سایر مدارک مرتبط برای ضمیمه به پرونده نیز الزامی است.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله از وکیل آگاه گفتیم، اثبات وقوع عقد بیع با ثبت شکایت در دفاتر قضایی امکان پذیر است. در واقع زمانی که یکی از طرفین معامله نسبت به مالکیت یا پرداخت هزینه در طی معامله شکایتی داشته باشد می تواند از طریق مراجع مرتبط، با ارائه مدارک مربوط پیگیری کند. به منظور کاهش مشکلات هنگام وقوع بیع لازم است هنگام معامله با افراد مطلع یا وکیل ماهر مشورت نمایید.
همچنین در صورت نیاز میتوانید مطالب بیشتری در زمینه وکالت ملکی را در بخش وکیل ملکی مشهد مطالعه نمایید.
