وجه التزام

مطالبه وجه التزام در قرارداد و 3 شرط آن

مطالبه وجه التزام و یا همان مطالبه خسارت قراردادی به معنی مطالبه مبلغی است که طرفین قرارداد در حین عقد مشخص نموده اند تا اگر شخصی به تعهداتش عمل نکرد و یا تاخیری در انجام وظایفش به وجود آمد موظف می شود آن را به طرفین دیگر قرارداد برای جبران خسارت بپردازد.

ارکان تشکیل دهنده و شروط مطالبه وجه التزام :

  1. وجود قرارداد : اگر طرفین قرارداد کتبی و صحیحی از شرایط و توافقاتشان نداشته باشد ، فرد نمی تواند اقدام به مطالبه وجه التزام نماید.
  2. توافق طرفین بر وجه التزام : میزان و مبلغ خسارت باید با توافق و رضایت طرفیت قرارداد صورت گیرد و پس از آن به طور دقیق در متن قرارداد ذکر گردد.
  3. گذشتن زمان اجرای قرارداد : برای اجرای تعهدات طرفین می بایست در متن قرارداد خود، تاریخ و زمان مشخص اتمام کار را درج نمایند و پس از گذشت آن اگر یکی از طرفین به  تعهداتش عمل نکرده بود باید وجه التزام را بپردازد

زمان اجرای تعهدات قرارداد به سه دسته تقسیم می شود :

تعيين زمان اجراي قرارداد با توافق طرفهاي عقد

طرفهاي قرارداد با زمان انجام تعهد قراردادي را مشخص كنند. در این صورت ممکن است طرفین توافق کرده باشند تا روز معینی (مانند 15دی ماه) شخص متعهد باید نسبت به انجام تعهد خود اقدام کرده باشد و یا اینکه مدت مشخصی را جهت ایفاء تعهد در نظر گرفته باشند.

تعيين زمان اجراي تعهد بوسيله عرف

اگر زمان شروع اجراي قرارداد بوسيله طرفين معين شده باشد ليكن مدت و زمان پايان آن معين نشده باشد در اينصورت مدت اجراي قرارداد را عرف با لحاظ موضوع تعهد بر اساس مهلت مناسب براي انجام چنين موضوع تعهدي تعيين مي كند.

توافق به تعيين زمان اجراي قرارداد بوسيله متعهد له و مطالبه تعهد بوسيله او

مطابق ذيل ماده 226 ق.م ممكن است طرفهاي قرارداد به هنگام عقد توافق كنند كه متعهد له حق تعيين زمان انجام تعهد را داشته باشد در اينصورت متعهد له وقتي مي تواند مطالبه خسارت كند كه انجام تعهد را از متعهد درخواست كرده باشد و متعهد از انجام آن خودداري كرده باشد.

ارادی بودن تخلف :

متعهد در صورتي مسئول جبران خسارت ناشي از تخلف از انجام تعهد است كه در عدم انجام تعهد يا تأخير در آن، تقصير داشته باشد. ماده ي 226 ق.م مقرر ميدارد « اگر متعهد به واسطه حادثه اي كه رفع آن خارج از حيطه ي اقتدار اوست نتواند از عهده ي تعهد خود برآيد محكوم به تاديه ي خسارت نخواهد بود ».

بنابراين هر گاه تأخير يا عدم انجام تعهد مانع از اراده ي متعهد يا در اثر عمل خود متعهد له باشد متعهد را نمي توان مسئول جبران خسارت ناشي از آن دانست. براي تحقق مسئوليت، بايد عدم اجراي قرارداد منسوب به متعهد باشد ممكن نبودن اجراي عقد، خواه از آغار باشد يا در اثر وقايع خارجي حادث شود مديون را از اجراي عقد معاف مي كند.

مطالبه وجه مشهد

تخلف از انجام به موقع تعهد

اغلب در قراردادها زمانی که باید تعهد انجام شود، تعیین می شود و دو طرف قرارداد باید در زمان مشخص شده تعهد خود را انجام دهند. زمان تعیین شده می تواند یک روز خاص و یا یک مهلت مشخص باشد. مثلا فروشنده متعهد می شود در روز سوم اردیبهشت 97 کالا را به خریدار تحویل دهد و یا اینکه مثلا خریدار و فروشنده توافق می کنند که فروشنده ظرف مدت 3 ماه مهلت دارد تا کالا را به خریدار تحویل دهد.

اولین شرطی که برای مطالبه خسارت یا مطالبه وجه التزام لازم است این است که طرف قرارداد، تعهدش را در مدت مشخص شده انجام ندهد. زیرا بعد از پایان یافتن مدت قرارداد، طلبکار می تواند نسبت به طرح دعوی مطالبه وجه التزام اقدام نماید.

ماهیت حقوقی وجه التزام :

حقوق دانان و علمای حقوق ماهیت وجه التزام را جبران خسارت می دانند. این اصل در ماده 221 و 230 قانون مدنی وجود دارد و به موجب ماده 221 قانون مدنی، تعهد به جبران خسارت چه بر اساس تصریح در قرارداد، چه بر اساس آنچه عرف رایج مقرر می‌داند و چه در مواردی که قانون الزام کند، قابل مطالبه است.

  • نظریه دکتر كاتوزيان “مطالبة خسارت عدم انجام تعهد هيچ گاه با درخواست اجراي آن جمع نمي شود. يعني طلبكار نمي تواند هم اجبار مديون به وفاي عهد را بخواهد و هم خسارت عدم انجام تعهد را، حق بر مطالبه خسارت زماني آغاز مي شود كه فرصت انجام تعهد پايان يافته است در خواست خسارت تأخير با درخواست اجراي اصل تعهد منافات ندارد، زيرا مبناي آن دست رفتن مطلوب ديگري است كه با اجراي تعهد نيز به دست نمي آيد و با اشكال جمع اصل و بدل روبه رو نمي شود.

در صورتی وجه التزام قردادی قابل مظالبه است که طرف مقابل نیز به تعهدات خود عمل کرده باشد و در صورتی که طرفین به دلیل عدم انجام تعهد طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرده باشد، هیچ یک از طرفین حق تقاضای پرداخت وجه التزام را ندارد.

نکات مهم در خصوص مطالبه وجه التزام :

  1. در مطالبه خسارت تأخیر در انجام تعهدات متقابل، صرف حضور خریدار در دفتر اسناد رسمی بدون انجام تعهد قراردادی (پرداخت ثمن) کافی نبوده و باید دلیل مبنی بر پرداخت ثمن (الباقی ثمن به صورت چک تضمین شده یا وجه نقد) ارائه دهد.
  2. خسارت تأخیر تأدیه از وجه الترام که خود ماهیت خسارت دارد، قابل مطالبه نیست.
  3. متعهدله درصورتی استحقاق اعمال ضمانت اجرای نقض تعهد و دریافت وجه التزام آن را دارد که خود در مهلت های مقرر به اجرای تعهدات متقابل آن اقدام نموده باشد؛ والا موجبی برای محکومیت متعهد به پرداخت وجه التزام فراهم نیست.
  4. محکومیت شخص به پرداخت وجه التزام قراردادی، منوط به اثبات تقصیر متعهد در عدم ایفای تعهدات قراردادی است.
  5. هرگاه طرفین عقد انتقال مال غیرمنقول ملزم به حضور در دفترخانه اسناد رسمی جهت تنظیم سند رسمی انتقال شده و برای تخلف از تعهد وجه التزامی تعیین نمایند اما هردو تعهد را انجام ندهند هیچ یک مستحق مطالبه وجه التزام از دیگری نیستند.
  6. در صورت توافق طرفین قرارداد بر تمدید زمان ایفای تعهد، تبدیل تعهد رخ داده و مطالبه وجه التزام ناشی از تأخیر در انجام تعهد سابق مسموع نخواهد بود.
  7. متعهدله در صورتی می تواند وجه الترام مندرج در قرارداد بیع را مطالبه نماید که علاوه بر تخلف متعهد، ایفای تعهدات قراردادی خود را نیز اثبات نماید.
  8. مطالبه وجه التزام قراردادی

نتیجه گیری :

مطالبه التزام و یا همان مطالبه خسارت قراردادی به معنی مطالبه مبلغی است که طرفین قرارداد در حین عقد مشخص نموده اند تا اگر شخصی به تعهداتش عمل نکرد و یا تاخیری در انجام وظایفش به وجود آمد موظف می شود آن را به طرفین دیگر قرارداد برای جبران خسارت بپردازد.

اگر این مبلغ  و شرایط پرداخت ان  به صراحت در قرارداد تعریف نشده باشد و یا قرارداد کتبی میان طرفین وجود نداشته باشد ، افراد نمی توانند بر علیه یک دیگر برای جبران خسارت اقدام به شکایت نمایند.

در این مقاله از سایت وکیل مشهد به طور کامل به مبحث مطالبه وجه التزام اشاره کردیم چنانچه نیاز به مطالعه بیشتر در زمینه حقوقی دارید میتوانید به بخش وکیل حقوقی در مشهد مراجعه نمایید

5/5 – (2 امتیاز)

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تماس با وکیل 09155802353 Call Now Button09155802353 تماس بگیرید