جهیزیه

یکی از رسوم دیرینهء ایرانیان در آغاز شروم یک زندگی مشترک ، جهیزیه اوردن  دختر به خانه ی شوهر می باشد.

در هیچ کجا قانون مدنی مطلبی تحت عنوان اینکه اوردن جهیزیه به خانه شوهر یک قانون است وجود ندارد.

بلکه در گذشته برای راحت تر شروع کردن زندگی ، خانواده دختر مقداری از اسباب و اثاثیه را تهیه می کردند اما امروزه تهیه جهیزیه عروس خود باری شده است بر دوش زوجین.

تعلق مالکیت جهیزیه

جهیزیه جزو اموال مایملک زن است. او می تواند هرگونه دخل و تصرفی در برابر جهیزیه اش داشته باشد. در یک زندگی مشترک هر یک از طرفین اموال و دارایی هایی دارد که مشاع نیست و فقط در اختیار یک کدامشان است. در بحث جهیزیه هم اختیار تام به دست زن می باشد و او می تواند برای اموالش به کسی وکالت بدهد. همچنین زن می تواند جهیزیه اش را قبل از طلاق از خانه شوهر خارج نماید.

صورت برداری از جهیزیه

شما می توانید از جهیزیه صورت برداری کنید و بعد خاطر جمع باشید که در صورت نیاز میتوانید یک مدرک معتبر در دادگاه ارایه کنید.

بطور معمول بر مبنای عرف هر محل، انتقال این اموال و صورت برداری از آنها مشخص میشود؛ برای مثال در برخی مناطق کشور مرسوم است که قبل از آغاز زندگی مشترک این اموال فهرست شده و بزرگترهای فامیل از هر دو طرف زیر آن را امضا میکنند.

این فهرست تا زمانی که به امضای زوج نرسد و ۲ نفر هم به عنوان شاهد زیر آن را امضا نکنند، اعتبار ندارد.

محدوده اختیار شوهر در جهیزیه و امور مربوط با ان

جهیزیه جزو اموال و دارایی های زن محسوب می شود اما در زندگی مشترک تحت استفاده هر دو نفرشان است.به تصرف مرد بر جهیزیه اباحه تصرف می گویند که به معنای حق استفاده تا زمان برقراری زندگی می باشد.

فروش جهیزیه توسط شوهر

مرد حق فروش جهیزیه زن را ندارد و اگر چنین عملی انجام دهد می توانید با عنوان جرم فروش مال غیر از وی شکایت نمایید. پس از بررسی های لازم در دادگاه ، قاضی نسبت به تخلف صورت گرفته ، حکم می دهد.

به کجا باید شکایت کرد؟

برای شکایت از مرد جهیزیه فروش، باید به «دادسرای محل وقوع جرم» یعنی دادسرایی که جهیزیه در آن حوزه فروخته شده است مراجعه کنید اما اگر بخواهید به جای طرح دعوای کیفری، از طریق مراجع حقوقی دعوای خود را پیگیری کرده و جهیزیه را از همسر خود تحویل بگیرید باید دادخواست استرداد جهیزیه را در «دادگاه محل اقامت زوج» طرح و اقامه کنید.

به ارث رسیدن جهیزیه

بر طبق قوانینی که در قانون مدنی بیان شده اند ، هرکدام از زوجین می توانند در مسائل مالی خود استقلال داشته باشند.

جهیزیه مالی است که متعلق به زن است و اگر زمانی زوجه فوت کند ، اموال به جا مانده از وی به نسبت سهم الارث به ورثه او تعلق می گیرد. اگر زوج و زوجه صاحب فرزند باشند ، یک چهارم از اموال به زوج می رسد و در صورتی که صاحب فرزند نباشند ، یک دوم اموال به مرد به ارث می رسد و مابقی آن میان سایر وراث تقسیم می گردد.

تناسب مهریه و خانه همسر

بر طبق قوانین وضع شده در ایران ، مرد موظف است که خانه ای در شان و حیثیت زوجه تهیه نماید. استیجاری یا تملیکی بودن آن فرقی نخواهد داشت فقط باید خانه ای متناسب و حد زوجه باشد. در مورد میزان جهیزیه نیز یکی از نکاتی که مطرح می‎شود، خانه داماد و میزان کوچکی و بزرگی آن است که گاه بر این اساس جهیزیه از سوی خانواده عروس خریداری می‎شود. البته این موضوع نیز مبنایی است که خود مردم در برخی مناطق یا شهری مانند تهران گذاشته‎اند ولی پایه و اساس قانونی و شرعی ندارد.

استرداد جهیزیه

معرفی دعوای استرداد جهیزیه در قانون مدنی تهیه جهیزیه برعهده مرد و جزو نفقه زن محسوب می شود اما در فرهنگ عمومی که میان مردم پذیرفته شده است ، خانواده عروس تهیه جهیزیه را برعهده می گیرند. با توجه به اینکه، بر اساس قانون مدنی، زن، مکلف به تهیه جهاز، نبوده و این امر، وظیفه مرد است؛ زن، مالک جهیزیه ای می باشد که با خود، به منزل شوهر برده و هر زمان که بخواهد، می تواند، اقدام به استرداد جهیزیه یا برگرداندن جهیزیه کند. اما، این استرداد، باید، به موجب قانون استرداد جهیزیه، صورت گیرد.

قانون استرداد جهیزیه

قانون استرداد جهیزیه یا پس گرفتن جهاز، همان قواعد قانون مدنی و تشریفات پیش بینی شده در قانون آیین دادرسی مدنی می باشد و قانونی جداگانه، تحت عنوان قانون استرداد جهیزیه، وجود ندارد. بر اساس مواد قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی، هر زمان، شخصی، بخواهد، مالی که به او تعلق داشته را مسترد کند و دیگری، از استرداد مال، امتناع ورزد، مدعی مالکیت، می تواند، با ثبت دادخواست استرداد اموال و اثبات مالکیت خود، اقدام به استرداد آن ها نماید. با توجه به مال بودن جهاز، پس گرفتن جهاز نیز مستثنی از این قاعده نیست و قانون حاکم بر آن، قانون مدنی و تشریفات ثبت دادخواست قانون آیین دادرسی مدنی می باشد.

روش های استرداد جهیزیه

پس گرفتن جهیزیه با توافق طرفین : در این روش از روش های استرداد جهیزیه، طرفین، با توافق و بدون هیچ گونه اختلافی، اقدام به استرداد جهیزیه می نمایند و زن، بدون نیاز به حکم و دستور دادگاه، می تواند، جهیزیه خود را پس بگیرد.

پس گرفتن جهیزیه با استفاده از حکم دادگاه : همانطور که پیش تر گفته شد برخی از جهیزیه خود صورت برداری می نمایند. زن می تواند با ارائه این سند به دادگاه شکایت خود را مطرح نماید و دادگاه نیز با توجه به اسناد و مدارک ارائه شده ، حکم صادر می نماید.

پس گرفتن جهیزیه از طریق حکم دادگاه، با استفاده از شهادت شهود و یا امارات: در مواردی که زن، لیست سیاهه (همان صورتی که از جهیزیه برداشته شده است) نداشته یا داماد و شهود، ذیل آن را امضا ننموده اند، زن می تواند، پس از ثبت دادخواست استرداد جهیزیه، با استفاده از اماراتی نظیر فاکتورهای خرید و یا با بردن شهودی به دادگاه، جهت شهادت مالکیت او بر جهیزیه، در صورت پذیرش امارات یا شهادت شهود، توسط قاضی و حکم به استرداد، اقدام به پس گرفتن جهاز خود کند.

مدارک و مستندات موردنیاز جهت طرح دعوای استرداد جهیزیه  :

دفترچه نکاحیه

شنا شناسنامه و کارت ملی

لیست سیاهه جهیزیه

فاکتور نیز می‌تواند ادله‌ای محکم جهت اثبات مالکیت لوازم به‌حساب بیاید

پرداخت هزینه دادرسی و شهادت‌نامه شهود

پس از تکمیل مدارک فوق می‌بایست به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه و نسبت به ثبت دادخواست استرداد جهیزیه اقدام شود.

پس از ثبت دادخواست، دادخواست به یکی از شوراهای حل اختلاف ارجاع می‌گردد و در صورتی که مبلغ لوازم به بیشتر از ۲۰ میلیون تومان مقوم شده باشد در این صورت دادخواست به دادگاه ارجاع می‌گردد.

پس از دریافت پیامک از قوه قضائیه مبنی بر ارجاع به یکی از شعبات دادگاه یا شورای حل اختلاف به آن شعبه مراجعه و تأمین خواسته فوری خود را پیگیری کرد. ضمنا صدور قرار تامین خواسته حقی برای درخواست‌کننده ایجاد نمی‌کند و باید مالکیت وسایل توسط زوجه اثبات و از حقوق خویش دفاع کند. تامین خواسته به این معنی می‌باشد که قبل از اینکه زوج متوجه اقدام زوجه در خصوص استرداد جهیزیه گردد، زوجه می‌تواند حکم تخلیه این وسایل و سپردن وسایل به امین اموال را از دادگاه اخذ نماید.
دادگاه پس از اینکه دادخواست تامین خواسته تقدیم شعبه می‌شود از زوجه خسارت احتمالی دریافت می‌نماید وبا سپردن خسارت احتمالی زوجه می‌تواند حکم تخلیه فوری وسایل را بگیرد.

نتیجه گیری :

جهیزیه جزو اموال مایملک زن است. صور برداری از جهیزیه و یا تهیه لیست سیاهه می تواند در هنگام شکایت برای استرداد جهیزیه به شما کمک شایان نماید و جزو مدارک معتبر محسوب می شود. جهیزیه مالی است که متعلق به زن است و اگر زمانی زوجه فوت کند ، اموال به جا مانده از وی به نسبت سهم الارث به ورثه او تعلق می گیرد. قانون استرداد جهیزیه یا پس گرفتن جهاز، همان قواعد قانون مدنی و تشریفات پیش بینی شده در قانون آیین دادرسی مدنی می باشد و قانونی جداگانه، تحت عنوان قانون استرداد جهیزیه، وجود ندارد.

در ای مقاله از سایت وکیل مشهد سعی کردیم به صورت کامل اطلاعاتی در زمینه جهیزیه در اختیار شما کاربران گرامی قراردهیم.

چنانچه نیاز به مطالعه بیشتر در زمینه خانواده هستید میتوانید به بخش وکیل خانواده مشهد مراجعه نمایید.