تمکین و انواع آن به معنای اطاعت از همسر و انجام وظایف نسبت به همسر است. اکثر مردم بر این باورند که تمکین فقط به معنای برقراری رابطه جنسی است اما باید گفت که مسائلی مانند نفقه، اجازه خروج از کشور و بسیاری از مسائل دیگر همه و همه جزو مسئله تمکین محسوب می‌شوند.
تمکین به دو گروه تقسیم می‌شود:
- تمکین عام
- تمکین خاص
تمکین عام و خاص چیست و شامل چه چیزهایی می‌شود؟
تمکین عام به معنای پذیرش و اطاعت زن از تمامی اوامر مرد است.
اما تمکین خاص فقط به برقراری رابطه جنسی اشاره دارد.
هر کدام از زوجینی که به انجام مسئولیت‌های عام و خاص خود بی‌تفاوت باشد و از انجام آن سر پیچی کند عدم تمکین کرده است و یا در اصطلاح نشوز کرده است و فرد خاطی ناشزه خوانده می‌شود.
- شایان ذکر است که فردی که ناشزه باشد از دریافت نفقه محروم می‌شود.
برخی از موارد و انواع تمکین عام :
- پرداخت نفقه به شرط تمکین.
- سکونت زن در خانه‌ای که همسرش مقرر نموده است.
- شوهر حق دارد که همسرش را از انجام کاری که باعث بی آبرویی او و یا خانواده اش می‌شود، منع کند.
- حسن معاشرت با همسر اعم از خوش رفتاری و رعایت نظافت و آرایش خود برای همسر
براساس ماده 1108 قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.
چه هنگانی به زوج یا زوجه لقب ناشزه نسبت داده می‌شود؟
در صورتی که هر یک از زوجین از انجام وظایف خود سرپیچی کند، ناشزه خوانده می‌شود، خواه مرد ناشزه یا زن ناشزه. برای مثال اگر زنی در خانه‌ای که مرد مشخص کرده است زندگی نکند و در خانه‌ای دیگر ساکن شود عدم تمکین است. یا اگر خود را برای رابطه جنسی در اختیار مرد قرار ندهد.
در صورت ناشزه بودن زن، مرد چه اقدامی انجام دهد؟
در صورت ناشزه بودن زن، مرد می‌تواند با مراجعه به مراکز قضایی و اثبات، زن را مجبور به تکمین کند. در غیر این صورت می‌تواند درخواست جدایی و طلاق داده و از همسر خود جدا شود. در صورت اثبات ناشزه بودن زن، پس از جدایی، نفقه به آن تعلق نمی‌گیرد.
مواردی که در آنها عدم تمکین بلامانع است:
گاه زوج منزلی را برای سکونت اختیار می‌کند که زوجه در آن امنیت جانی ندارد و یا با سکونت در آن مشکلات مالی برایش به وجود می آید پس می‌تواند از سکونت در آنجا امتناع ورزد.
بیماری‌های خطرناک و یا جنسی، یکی دیگر از شرایطی است که زن می‌تواند در مقابل خواسته مرد عدم تمکین کند. اگر مرد دچار بیماری‌های جنسی باشد زن می‌تواند در مقابل تمام خواسته‌های آن ایستادگی کند.
برخی از بیماری‌ها باعث می‌شوند که انجام رابطه جنسی برای زن خطرناک باشد و در صورتی که زن به این نوع امراض آلوده شده باشد می‌تواند از برقراری رابطه جنسی خودداری کند.
زن می‌تواند با به اجرا گذاشتن مهریه خود و استفاده از حق حبس، تا پایان پرداخت مهریه توسط مرد از انجام تعهدات خود نسبت به شوهر خودداری کند.
نشوز یا عدم تمکین مرد :
اگر مرد نفقه را به زوجه نپردازد، زوجه نیز می‌تواند به علت ناشزه بودن همسرش، دست از تمکین بردارد. مرد نیز نمی‌تواند در این رابطه شکایتی کند. اگر عدم پرداخت نفقه ادامه یابد، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه و ثابت نمودن نشوز مرد، او را وادار به پرداخت نفقه نماید و در صورتی که مرد توانایی پرداخت را ندارد، طلاق خود را از دادگاه طلب کند.
شرایط پرداخت نفقه در دوران عقد
برخلاف عرفی که در جامعه اتفاق افتاده است و دختر در دوران عقد به دلیل این که در منزل پدرش سکونت دارد، نفقه ای از شوهرش دریافت نمی‌کند.
از نظر قانونی و شرعی بلافاصله بعد از عقد، حق نفقه زن به عهده شوهرش است. البته پیش شرط پرداخت نفقه، تمکین زن از شوهرش است مگر این که از حق حبس زن استفاده نماید یا این که مرد الزام اساسی برای تمکین زن از جمله مسکن و اثاثیه منزل را فراهم نکرده باشد.
مرد در چه مواقعی نمی‌تواند تقاضای تمکین داشته باشد؟
از نظر قانونی تامین نفقه و مسکن و اثاثیه بر عهده مرد است. بنابراین تامین مسکن جداگانه جزو تکالیف مرد بعد از عقد محسوب می‌شود بنابراین اگر مردی همسرش را برای سکونت به خانه پدرش ببرد نمی‌تواند از او توقع تمیکن داشته باشد.
تمکین و اجرت المثل
در زندگی زناشویی اموری وجود دارد که شرعا بر عهده زوجه نیست. اگر وی قبول مسئولیت کند و آنها را انجام دهد می‌تواند در قبالش تقاضای اجرت المثل کند به عبارتی جرت المثل ایام زوجیت، مزد کارهایی است که انجام آنها، شرعا بر عهده زنان نبوده ولیکن آنها را در طول زندگی مشترک، انجام داده اند.
زنان بلافاصله بعد از عقد نکاح دارای خق و حقوقی می‌شوند که یکی از انها اجرت المثل زوجیت است. تعیین میزان اجرت المثل زن، بر عهده کارشناس دادگستری و با توجه به کارهایی میباشد که زن، در طول زندگی زناشویی و مشترک خویش، انجام داده است.
آیا به زنان ناشزه اجرت المثل ایام زوجیت تعلق خواهد گرفت؟
تعلق اجرت المثل به زن ناشزه بستگی به این دارد که نشوز او به علت عدم تمکین خاص است یا عام. برای مثال اگر زن منزل همسر را ترک کرده باشد اجرت المثل به او تعلق نخواهد گرفت. اما اگر عدم تمکینش از نوع خاص باشد یعنی از داشتن رابطه جنسی با همسر خودداری کند، اما همچنان امور منزل را اداره کند اجرت المثل به او تعلق خواهد گرفت.
زن در قبال انجام چه کارهایی مستحق دریافت اجرت المثل است؟
آشپزی/ نظافت/ خانه داری/ پذیرایی/ تمامی اموری که به دستور همسر انجام داده است.
میزان و مبلغ اجرت المثل چگونه تعیین می‌شود؟
میزان آن توسط دادگاه تعیین می‌شود و برعهده کارشناسان دادگستری میباشد و مبلغش به نست میزان آنها تعیین می‌گردد.
در این مقاله از وبسایت وکیل مشهد سعی کردیم به طور کامل اطلاعاتی در خصوص تمکین و انواع آن در اختیار شما کاربران گرامی قرار دهیم.
همچنین شما میتوانید در دیگر موضوعات حقوق خانواده در صفحه وکیل خانواده مشهد مطالب دیگر را مطالعه فرمایید.
در صورت این که در این زمینه نیاز به مشاوره داشتید میتوانید در صفحه مشاوره رایگان وکالت درخواست خود را ثبت کنید.
مرد در چه مواقعی نمی‌تواند تقاضای تمکین داشته باشد؟
از نظر قانونی تامین نفقه و مسکن و اثاثیه بر عهده مرد است. بنابراین تامین مسکن جداگانه جزو تکالیف مرد بعد از عقد محسوب می‌شود بنابراین اگر مردی همسرش را برای سکونت به خانه پدرش ببرد نمی‌تواند از او توقع تمیکن داشته باشد.
چه هنگانی به زوج یا زوجه لقب ناشزه نسبت داده می‌شود؟
در صورتی که هر یک از زوجین از انجام وظایف خود سرپیچی کند، ناشزه خوانده می‌شود، خواه مرد ناشزه یا زن ناشزه. برای مثال اگر زنی در خانه‌ای که مرد مشخص کرده است زندگی نکند و در خانه‌ای دیگر ساکن شود عدم تمکین است. یا اگر خود را برای رابطه جنسی در اختیار مرد قرار ندهد.
