تهمت و افترا چیست؟ افترا در واقع به معنای همان تهمت زدن بر دیگری است.
و به لحاظ حقوقی مانند قذف و هتک حرمت، یکی از حالتهای توهین محسوب میشود.
در قانون، افترا یعنی جرمی را به کسی نسبت دادن که در این حالت مجرم توانایی اثبات عناوین منتسبه را در دادگاه ندارد. در ماده 697 و 699 قانون مجازات اسلامی، افترا جرم انگاشته شده و مجازاتی نیز برای آن در نظر گرفته شده است.
در پاسخ به جرم تهمت و افترا چیست؟
باید بگوییم، یکی از جرائمی است که علیه یک شخص و در سطح اجتماع اتفاق میافتد. پیشرفت تکنولوژی و استفاده روزانه ناصحیح از انواع شبکههای اجتماعی به افزایش این موارد کمک کرده است.
گاهی ممکن است، برخی افراد به حقوق دیگران تعدی کنند و به آنها تهمت و افترا بزنند؛ در این حالت، شخص زیاندیده مجبور میشود برای احقاق حقوق خود و تنبیه شخص تهمتزننده، دادخواهی و اعلام شکایت نماید.
در این مقاله، به بررسی این جرم، حکم افترا و تهمت در قانون و هر آنچه در مورد آن نیاز است بدانید، میپردازیم.
انواع تهمت و افترا
در قانون، مجازات تهمت و افترا و نشر اکاذیب شامل ضربه شلاق و زندان است که در مواردی ممکن است بر حسب شرایط، هر دو مورد اجرا شود. تهمت و افترا در قانون به دو دسته تقسیمبندی میشوند:
تهمت و افترای قولی
در این نوع، شخصی با بیان و لفظ خود، از روشهای مختلف، اعمالی را که از صحت آن اطلاعاتی در دست نیست، به دیگری نسبت میدهد. در ماده قانونی تهمت و افترا، مجازاتی برای این جرم در نظر گرفته شده است.
تهمت و افترای عملی
در این حالت، کسی که قصد متهم کردن فرد دیگری را دارد، به طور عملی مانند قراردادن وسایل آلات جرم در محل کار و زندگی شخص دیگر، به او تهمت انجام جرمی را میزند.
رکن و عنصر قانونی جرم افترا چیست؟
بر طبق ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی، حکم تهمت و افترای قولی به شرح زیر است:«هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آنها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب میشود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید جز در مواردی که موجب حد است، به جزای نقدی درجه ۶ محکوم خواهد شد.»
- تبصره: در مواردی که نشر آن امر اشاعه فحشا محسوب گردد، هر چند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید، مرتکب، به مجازات مذکور محکوم خواهد شد.
چگونگی محقق شدن جرم افترا
برای تحقق این جرم شخص باید هم سوءنیت عام و هم سوءنیت خاص داشته شد. وی باید بداند که عنوانی که به دیگری نسبت داده است از منظر قانونی نوعی جرم محسوب میشود. اگر مفتری(شخص تهمتزن) به هر نحوی آن جرم را به شخص دیگری نسبت دهد و توانایی اثباتش را نداشته باشد محکوم می شود.
مجازات افترا و تهمت به صورت عملی بر طبق ماده 699 قانون مجازات اسلامی به شرح زیر می باشد :
هر کس عالماً و عامداً به قصد متهم نمودن دیگری آلات و ادوات جرم یا اشیایی را که یافت شدن آن در تصرف یک نفر موجب اتهام او میگردد بدون اطلاع آن شخص در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که متعلق به او است بگذارد یا مخفی کند یا به نحوی متعلق به او قلمداد نماید و در اثر این عمل شخص مزبور تعقیب گردد، پس از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن شخص، مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و یا 74 ضربه شلاق محکوم میشود.
شرایط تحقق جرم افترای عملی چیست؟
افترای عملی زمانی محقق خواهد شد که شخص آلات و ادوات جرم را بدون اطلاع دیگری در منزل یا محل کار یا اتومبیل یا جیب یا هر آنچه که متعلق به آن شخص است قرار دهد، مخفی کند و یا متعلق به او قلمداد کند به طوری که آن شخص تحت تعقیب قرار گیرد.
از شرایط تحقق این جرم این است که شخص مفتری که این عمل را مرتکب می شود نیز باید سوءنیت عام و سوءنیت خاص را باهم دارا باشد یعنی هم باید بداند که وجود این آلات و ادوات در وسایل متعلق به آن شخص، او را در جایگاه اتهام قرار خواهد داد و هم باید قصد متهم کردن او را داشته باشد.
جرم تهمت و افترا چه مجازاتی دارد؟
به موجب ماده 697 قانون مجازات اسلامی که به وسیله قانون کاهش مجازات حبس تعزیری سال 99 اصلاح شده است،مجازات تهمت و افترا قولی جزای نقدی درجه شش (بیش از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال) خواهد بود. اگر آنچه که به دیگری نسبت داده شده است دارای عناوین زنا و لواط باشد مجازات آن تحت عنوان حد قذف هشتاد ضربه شلاق خواهد بود.
همچنین به موجب ماده 699 قانون مجازات اسلامی، جزای تهمت و افترا عملی شش ماه تا سه سال حبس و تا 74 ضربه شلاق است.
حکم تهمت و افترا در هر دو حالت قابل گذشت است و با شکایت شاکی قابل تعقیب است و در صورت گذشت وی تعقیب و اجرای مجازات موقوف خواهد شد.
اگر شخصی به جرم تهمت و افترا قولی و یا عملی محکوم شود با توجه به اینکه مجازات این جرائم درجه شش محسوب می شود محکومیت به آنها برای شخص سابقه کیفری نخواهد داشت.
تهمت و افترا از طریق شبکه های اجتماعی و پیامک های دروغین :
به موجب ماده 18 قانون جرائم رایانه ای:
«هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانهای یا مخابراتی، اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از این که از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (درصورت امکان)، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر مجازات محکوم خواهد شد.»
آنچه که در این ماده بیان شد، این است که نسبت دادن هرگونه عملی به صورت مطلق، صرف نظر از اینکه عنوان مجرمانه داشته باشد یا خیر، به شرط اینکه برخلاف حقیقت باشد جرم و دارای مجازات است؛ به این عمل نشر اکاذیب نیز گفته میشود.
نشر اکاذیب
انتشار اخبار دروغین و کذب و برخلاف حقیقت، نشر اکاذیب را تشکیل می دهند. شخص با قصد ضرر رساندن به دیگری یا تشويش اذهان عمومی نسبت به آن اقدام می کند.
عنصر قانونی جرم نشر اکاذیب ماده 698 قانون مجازات اسلامی است که قانونگذار در این ماده اعلام داشته است:
هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید.
یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقلقول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی بهغیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از 3 ماه تا 1/5 سال یا شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم شود.
تهمت و افترا در قانون مبارزه با مواد مخدر چگونه است ؟
به موجب ماده ۲۶ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر:«هر کس به قصد متهم کردن دیگری، مواد مخدر یا روان گردانهای صنعتی غیر داروئی و یا آلات و ادوات استعمال آن را در محلی قرار دهد، به حداکثر مجازات همان جرم محکوم خواهد شد.»
همچنین قانونگذار در ماده ۲۷ همان قانون، اینگونه بیان میکند:«هرگاه شخصی، دیگری را به منظور تعقیب در مراجع ذیصلاح، تعمدا و به خلاف واقع متهم به یکی از جرائم موضوع این قانون نماید به موجب به بیست تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
چه زمانی شخص میتواند تحت عنوان تهمت و افترا از دیگری شکایت کند ؟
زمانی شخص می تواند تحت عنوان تهمت و افترا علیه دیگری شکایت کند که این امر از طریق ادله اثبات دعوا محرز گردد.
ادله اثبات دعوا شامل موارد زیر است:
- اقرار متهم نزد قاضی
- شهادت دو شاهد که نسبت دادن عناوین مجرمانه به شخص شاکی را شنیده باشند.
- امارات و قرائنی که موجب علم قاضی گردد مانند متن پیامک، اظهارات ضابطین دادگستری، اظهارات مطلعین و …
متاسفانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از رسانهها و شبکههای اجتماعی مختلف، افراد زیادی به حقوق دیگران تعدی کرده و به آنها تهمت و افترا میزنند؛ این افراد زیاندیده نیز ناچار خواهند بود برای بازپسگیری آبرو و اعتبار خود اقدام به دادخواهی و ثبت شکایت کنند.
در صورتی که شما نیز با این مشکل مواجه شدهاید و به یک وکیل در مشهد نیاز دارید، میتوانید به صفحه مشاوره رایگان وکالت وکیل آگاه مراجعه کنید و درخواست خود را جهت مشاوره رایگان ثبت نمایید.
آخرین دیدگاهها