جعل چیست ؟ مجازات و انواع جعل

جرم جعل چیست؟ جرم جعل جزو بیشتریت جرایمی است که امروزه در دادگاه ها مطرح است و افراد زیادی نیز درگیر این موضوع هستند. در موارد زیادی دیده شده است که فرد امضاء یا خط دیگری را شبیه سازی نموده و جعل می نماید یا حتی بدون اینکه به ظاهر سند خدشه ای وارد کند و بصورت مادی جعل نماید؛ حقیقت را در سند یا نوشته تحریف می نماید.

جرم معل و مصادیق ان در قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) :

تعریف  کامل و جوامعی درباره جرم جعل در دسترس نمی باشد و قانون گذاران در ماده 523 قانون مجازات اسلامی فقط به بیان مصادیق این جرم پرداخته اند. طبق ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی، جعل عبارت است از ساخت نوشته یا سند، ساخت مهر، خراشیدن یا تراشیدن، قلم بردن، اضافه کردن،  از بین بردن، سیاه کردن قسمتی از نوشته، تغییر دادن تاریخ سند، چسباندن دو نوشته متفاوت به یکدیگر یا به کاربردن در محل دیگری بدون اجازه صاحب آن  و تمامی این موارد از مصادیق جرم جعل به حساب می‌آیند.

جعل از منظر حقوق دانان

جعل سند یا نوشته یعنی تغییر متقلبانه یک سند یا نوشته به ضرر به شخص دیگری.

جعل و تزویر چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

جعل در معنای لغوی به معنی خلق دوباره و دگرگونی است اما تزویر به معنای حیله و تقلب و  خلاف واقع جلوه دادن است.

مصادیق جرم جعل

ساختن نوشته یا سند

جاعل در این مورد به ساختن یک نوشته یا سند احمد رسمی یا غیررسمی اقدام می‌کند.

خراشیدن یا تراشیدن

عمل خراشیدن یا تراشیدن معمولا با وسایل تیز مثل چاقو یا تیغ انجام می‌شود یعنی کلمه یا حرفی را از روی سند محو می کنند.

خراشیدن

یعنی بخشی از یک کلمه را محو می‌کنند مثل کلمه نیست را به هست تبدیل می کنند

تراشیدن

یعنی جاعل کل کلمه را محدود می‌کنند مثل اسم فروشنده را از روی سند محو می‌کند.

قلم بردن

مرتکب با قلم بردن در بخشی از یک سند یا نوشته، روی آن خط بکشد.

الحاق

در این مورد چیزی به سند اضافه می شود مثلاً رقمی در مقابل مبلغ چک گذاشته می شود.

محو یا اثبات یا سیاه کردن

منظور از محو کردن در این مورد مرتکب با استفاده از وسایلی مثل پاک کن ایا لاک غلط گیر و غیره بخشی از نوشته را پاک می‌کند.

منظور از اثبات در این مورد یعنی مرتکب سند یا نوشته را از حالت بطلان خارج کند مثل گذرنامه که از سوی اداره گذرنامه به وسیله منگنه باطل شده و توسط صاحب گذرنامه با کاغذ پر شود تا معتبر جلوه کند.

دست بردن در تاریخ سند :

در این مورد مرتکب پس از تنظیم سند تاریخ مندرج در آن را جلو یا عقب بیاندازد.

الصاق نوشته ای به نوشته دیگر:

در این مورد مرتکب بخشی از یک نوشته را به بخش دیگر از نوشته منضم می‌کند تا نوشته واحد متصور شود.

به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن :

در این مورد مرتکب مهر دیگری را بدون اجازه صاحب آن مورد استفاده قرار می دهد.

در چه مواردی جرم جعل تحقق می یابد ؟

۱_ سند جعلی باید نوشته یا سندی باشد که قانونگذار صراحتا بیان نموده است.

۲_ سند جشنواره باید برخلاف حقیقت باشد یا منجر به تغییر حقیقت شود.

۳_ احتمال ضرر چه بلقوه و چه بالفعل وجود داشته باشد.

بررسی انواع و اقسام جرم جعل :

جعل معنوی و مفادی: به این معنی است که حقیقت در آن تحریف شده است و مطالب خلاف واقع به جای مطالب مورد توافق نوشته شده است و هیچ گونه خدشه ای در ظاهر سند یا نوشته و…وارد نشده است.

جعل مادی :

به این معنی است که در ظاهر نوشته یا سند خدشه وارد می شود مثل تغییر نوشته ، ساختن مهر.

جعل در اسناد دولتی :

اسنادی که رسمی هستند در این دسته قرار میگیرند ، مانند اسناد و مدارکی که از سوی دولت و یا نهاد های وابسته به دولت صادر شده اند. بر طبق قانون مجازات اسلامی ، جعل در اسناد و مدارک دولتی جرمی غیر قابل گذشت است و دادستان محل وقوع جرم به عنوان مدعی العموم تعقیب و پیگیری های لازم را در این خصوص انجام می دهد.

جعل در اسناد عادی :

سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شوند اما اگر اسنادی نزد مامورین رسمی تنظیم نشده باشد جزو اسناد عادی محسوب می شود مانند بین نامه ای که اشخاص در املاک ها بین طرفین تنظیم می نمایند. این جرم برخلاف جعل در اسناد دولتی ، جرمی قابل گذشت است . در جعل اسناد عادی تا زمانی که شخصی علیه جاعل شکایت نکرده است دادستان نمی تواند فرد جاعل را محکوم کند.

جعل در چک :

چک سند عادی و در حکم سند لازم الاجرا است و جعل سند عادی نیست به قانون کاهش مجازات حبس تعزیری جرم قابل گذشت محسوب می شود و تا زمانی که شاکی شکایت نکرده دادستان نمی تواند موضوع را تعقیب نماید و مدت حبس مرتکب سه ماه تا یک سال می باشد.

جعل در اسناد پزشکی :

مطابق ماده 538 قانون مجازات اسلامی هر کس شخصاً یا توسط دیگری برای معافیت خود یا شخص دیگری از خدمت دولت یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به دادگاه گواهی‌ پزشکی به اسم طبیب جعل کند به حبس از ششش ماه تا یک سال یا به سه تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد و همچنین طبق ماده ۵۳۹ تعزیرات قانون مجازات اسلامی هر گاه طبیب تصدیق‌نامه بر خلاف واقع درباره شخصی برای معافیت از خدمت در ادارات رسمی یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به مراجع‌قضایی بدهد به حبس از شش ماه تا دو سال یا به سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد و هر گاه تصدیق‌نامه مزبور به واسطه اخذ‌ مال یا وجهی انجام گرفته علاوه بر استرداد و ضبط آن به عنوان جریمه، به مجازات مقرر برای رشوه‌گیرنده محکوم می‌گردد .

در صورتی که  موضوع جرم جعل مشمول ماده ۵۳۸ و ۵۳۹ تعزیرات قانون مجازات اسلامی باشد جرم صورت گرفته غیر قابل گذشت محسوب می شود و چنانچه جعل غیر از موارد مواد ۵۳۸ و ۵۳۹ قانون فوق الذکر باشد جعل در اسناد عادی محسوب می شود و طبق ماده ۵۳۶ همان قانون این جرم جعل قابل گذشت محسوب می شود.

مجازات جرم جعل چیست؟

براساس ماده 536 قانون مجازات اسلامی ، هر کس در اسناد یا نوشته‌های غیر رسمی جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آن‌ها را مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران‌خسارت وارده به حبس از شش ماه تا دو سال یا به سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد. پس از تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹/۰۳/۲۲ جرم جعل در اسناد عادی را از غیر قابل گذشت به قابل گذشت تغییر نمود و بر این اساس مجازات حبس جعل در اسناد عادی به نصف تقلیل یافت بنابراین مجازات این جرم سه ماه تا یک سال است.

در این مقاله از وبسایت رسمی وکیل مشهد سعی کردیم به صورت کامل اطلاعاتی در زمینه جعل در اختیار شما کاربران گرامی قرار دهیم.

همچنین شما میتوانید در زمینه مسائل کیفری به بخش وکیل کیفری مشهد مراجعه فرمایید و مقالات دیگر را نیز مطالعه فرمایدد.

چنانچه در این زمینه نیازمند به وکیل کیفری مجرب بودید میتوانید از بخش مشاوره رایگان وکالت درخواست خود را ثبت نمایید .