به طور کلی طلاق هم می تواند از طرف زوج باشد و هم از طرف زوجه و مردان می توانند با مراجعه به دادگاه و دریافت گواهی عدم امکان سازش همسر خود را طلاق دهند. البته این امر در صورتی اجرا خواهد شد که زوج تمام حقوق زوجه را پرداخت کند.

در حقیقت طلاق یک طرفه به آن نوع از طلاق گفته می شود که برخلاف طلاق توافقی که زوجین به این توافق می رسند که به زندگی مشترک خاتمه دهند و‌ در مورد مسائل مالی و غیر مالی به توافق می رسند. ولی در طلاق یک طرفه یکی از زوجین خواهان و‌ خواستار طلاق است و خود مستقیما بدون حضور و‌ موافقت طرف دیگر درخواست طلاق را با استناد به دلایل و مستندات خود داده و در این‌ نوع طلاق قاضی مربوطه دلایل و مستندات را بررسی و در صورتی که آن را موجه بداند اقدام به صدور رای طلاق می نماید.

طلاق یک طرفه از طرف زوج

در گذشته بر اساس قانون مدنی، زوج می توانست هر وقت که بخواهد زوجه را طلاق دهد. مطابق قانون در واقع طلاق از طرف زوج را به صورت کاملا یک طرفه پیش بینی کرده بود، زوج می توانست بدون ارائه هیچگونه دلیل و مدرکی به دفاتر ثبت طلاق مراجعه کند و با معرفی نمودن دو شاهد عادل و پرداخت کلیه حقوق مالی همسرش، او را طلاق دهد و زوجه نمی توانست هیچ نقشی در جلوگیری از این طلاق ایفا کند. اما این قانون موجب سوء استفاده بعضی از زوج ها از این حق قانوی شد. به علاوه این در بسیاری از موارد و شرایط بسیاری از طلاق ها از روی عصبانیت انجام می گرفت و پس از گذشت مدت زمانی منجر به رجوع از طلاق می شد و این شرایط منجر به بی نظمی در دفاتر طلاق و نظم حقوقی کشور شد.

به همین دلیل برای اینکه تا حد زیادی جلوی تصمیمات عجولانه گرفته شود، ماده 1133 قانون مدنی اصلاح شد:« زوج می تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون، با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را کند » و بدنبال آن، قانون حمایت از خانواده مراحل طلاق از طرف زوج را پیش بینی نمود که اکنون زوج برای طلاق دادن همسر خود باید آنها را انجام دهد.

ارجاع به داوری برای بررسی طلاق از طرف زوج

امروزه بر اساس قانون حمایت از خانواده، اگر زوج بخواهد همسر خود را طلاق دهد، باید به دادگاه مراجعه کند. نخستین چیزی که در طلاق یک طرفه مدنظر قرار می گیرد، ارجاع به داوری در طلاق است. مطابق قانون مدنی، پس از صدور نامه ارجاع به داوری، هر یک از طرفین دعوی مکلفند ظرف مدت یک هفته به ترتیب به مراحل زیر عمل کنند:

• یک نفر از نزدیکان خود را که متأهل است و حداقل سی سال سن داشته باشد و به مسائل شرعی، خانوادگی و اجتماعی آگاه و پایبند باشد، به عنوان داور به دادگاه معرفی کند.
• در صورتی که فرد واجد شرایط در میان خویشاوندان هر کدام از طرفین دعوی یافت نشود یا به آنها دسترسی نداشته باشند و یا در صورتی که این افراد از پذیرش داوری خودداری کنند، هر یک از زوجین می توانند داور خود را از میان سایر افرادی که دارای صلاحیت باشند انتخاب و معرفی نمایند.
• در صورتی هم که طرفین دعوی داور انتخاب نکنند، دادگاه می تواند به انتخاب داور برای هریک از طرفین اقدام نماید.
• 

گواهی عدم امکان سازش

بعد از داوری و صدور حکم، طرفین باید حکم داوری را به دادگاه ارائه کنند؛ مرحله داوری در عمل بیشتر جنبه تشریفاتی دارد و دادگاه خود به بررسی مجدد موضوع خواهد پرداخت و در صورتی که آشتی و سازش را ناممکن بداند، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می کند.

دفتر ازدواج و طلاق نیز تنها پس از دریافت گواهی عدم سازش، اقدام به اجرای صیغه %B