کلمه نفقه به معناي تامین هزينه و مايحتاج است و اصطلاحا چيزي است که براي گذراندن زندگي مورد نياز است. در قانون جمهوری اسلامی، نفقه عبارت است از همه نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن مانند مسکن، لباس، غذا، اثاث منزل و هزينه هاي درماني و بهداشتي و نيز اگر زن عادت به داشتن خدمه دارد يا بنا به دلایلی احتياج به خدمه دارد به واسطه مرض يا نقصان اعضا باید تامین گردد.
از زماني که عقد بین زن و شوهر خوانده می شود، زن استحقاق دريافت نفقه را دارد مگر اينکه در طول اين مدت بدون هيچ دليل مشروع از اداء وظايف زوجيت امتناع نمايد که در اين صورت مستحق نفقه نخواهد بود و در واقع نفقه در مقابل تمکين از شوهر خود است. پس اولاً در نکاح موقت نفقه زن بر عهده مرد نیست، مگر آنکه در این خصوص بین طرفین توافقی صورت گرفته باشد. ثانیاً آنچه در عرف عموم به عنوان دوران عقد شناخته می شود ساقط کننده تکلیف زوج در پرداخت نفقه زوجه نیست.
هر چند برخی دادگاه ها در صورت توافق طرفین در مدت زمانی مشخص به عنوان دوران عقد، بدلیل عدم توقع متقابل مرد از زن برای انجام وظایف زناشویی و زندگی با وی، تکلیف نفقه را نیز از دوش مرد در این مدت ساقط می دانند که در این خصوص بایستی دفاع مناسبی به دادگاه توسط وکیل آگاه ارائه شود.
قانون مدنی
طبق قانون مدني، زن بايد در خانه اي که شوهر او برای وی تعيين مي کند سکني گزيند. اما اين به اين معني نيست که مرد مي تواند زن را مجبور به سکونت در منزلي با وضعيت نامتناسب با شؤونات زن نمايد و زن اگر نامتناسب بودن مسکن را با وضعيت خويش ثابت کند، مي تواند از تمکين امتناع نمايد. حال اگر زني در تمکين همسرش نباشد مرد مي تواند دادخواستي با عنوان الزام به تمکين زوجه تهيه و به دادگاه ارائه کند و اگر عدم تمکين زن ثابت شود در اين صورت زن حقي بر دریافت نفقه نخواهد داشت.
حال اگر مردي نفقه همسرش را پرداخت نکند زن مي تواند دادخواست تحت عنوان مطالبه نفقه به دادگاه ارائه کند.
نفقه بر دو نوع است:
- نفقه معوقه
- نفقه جاریه
ما در این مقاله قصد داریم در مورد نفقه جاریه صحبت نماییم.
نفقه جاريه، مبلغي است که زن از تاريخي که دادخواست به دادگاه ارائه مي دهد را شامل مي شود. در عقد منقطع زن حق نفقه ندارد مگر اينکه شرط شده باشد يا اينکه عقد بر اين مبنا واقع شده باشد.
شرایط پرداخت نفقه
علاوه بر عقد دائم شرعی بین طرفین، زن بایستی برای استحقاق دریافت نفقه در تمکین از مرد باشد. تمکین به معنای تبعیت و فرمانبرداری زن از مرد است که شامل دو قسمت می شود. قسمت اول یا همان تمکین عام به معنای اقامت زن در منزل شوهر (مگر اینکه در هنگام عقد شرط دیگری شده باشد) و حسن معاشرت و فرمانبرداری عمومی از شوهر است.
قسمت دوم یا همان تمکین خاص به معنای آمادگی و تسلیم زن برای برقراری روابط زناشویی و جنسی مرسوم بین زوجین می باشد. در صورت طرح دعوای نفقه از سوی زن، مرد تنها با این دفاع که زن در تمکین او نیست (مثلاً بدون اجازه شوهر منزل را ترک کرده و حاضر به بازگشت نیست) می تواند زن را ناشزه(خارج از تمکین) قلمداد نموده و حق مطالبه نفقه او را ساقط نماید.
تعیین میزان نفقه
بر اساس قانون حمایت خانواده، در صورت درخواست زن، دادگاه خانواده باید میزان و نحوه پرداخت نفقه زن را تعیین کند. پس در دعوای نفقه دفاع شوهر مبنی بر اینکه من اقلام مورد نیاز همسر خود را تهیه می کنم مورد قبول نیست و دادگاه حتماً باید رقم مالی را تعیین کند. میزان پرداختی نفقه عدد ثابتی نیست و در صورتی که طرفین در این خصوص توافقی نکنند معمولا دادگاه ها موضوع را به کارشناس تعیین نفقه ارجاع می دهند.
کارشناس پس از صحبت با طرفین و بررسی عواملی همچون عرف مردم محل، درآمد مرد، شئونات و تحصیلات و طبقه اجتماعی زن و وضعیت زندگی قبلی وی در خانه پدری، میزان نفقه وی را به تفکیک نفقه مسکن و وسایل زندگی و سایر مخارج ضروری مشخص کرده و به دادگاه اعلام می کند.
هر یک از طرفین حق دارند به نظر کارشناسی اعتراض کنند تا موضوع به هیات سه نفره کارشناسان ارجاع داده شود. در هر صورت با قطعی شدن نظر کارشناس یا کارشناسان دادگاه بر اساس آن رای صادر می کند. رای صادره با اعتراض هر یک از طرفین قابلیت رسیدگی مجدد در دادگاه تجدیدنظر استان را دارد.
عدم پرداخت نفقه توسط مرد
اگر زن در تمکین عام و خاص مرد باشد و اما شوهر نفقه او را پرداخت نکند می تواند از دو مسیر حقوقی و کیفری برای مطالبه حق خود به دادگاه مراجعه کند و حق خود را از شوهر خود مطالبه کند. از مسیر کیفری با ارائه شکایت ترک انفاق از شوهر، در صورت اثبات توانایی مرد در پرداخت نفقه و تمکین زن، مرد به شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد. نکته مهم دیگر اینکه جرم ترک انفاق از جرایم قابل گذشتن است و با رضایت نامه زن در هر مرحله از شکایت و حتی پس از صدور رای پرونده مختومه خواهد شد.
همچنین از مسیر حقوقی زن می تواند با طرح دعوا در دادگاه خانواده، تعیین نفقه و الزام شوهر به پرداخت منظم و ماهانه آن را تقاضا کند. در صورت صدور حکم و عدم پرداخت، زن می تواند برای توقیف اموال شوهر مثل حقوق، حساب بانکی، خودرو و ملک و حتی جلب شوهر اقدام کند.
مدارک لازم برای مطالبه نفقه
برای طرح دعوای نفقه توسط وکیل آگاه بایستی اصل سند ازدواج، فتوکپی صفحات شناسنامه و کارت ملی را به همراه داشته باشید. در صورتی که به اصل سند ازدواج دسترسی نداشته باشید باید رونوشت آن را از دفترخانه محل انعقاد عقد نکاح دریافت کنید.
عدم پرداخت نفقه به زن و دریافت حق طلاق
بر اساس شروطی که هم در عقدنامه های ازدواج و هم در ماده 1129 قانون مدنی پیش بینی شده است، در صورتی که مردی به مدت شش ماه از پرداخت نفقه جاریه زوجه خود استنکاف ورزد و علی رغم صدور حکم نفقه از دادگاه نیز از پرداخت نفقه خودداری کند، حق طلاق برای زن ایجاد می شود و می تواند بدلیل عسر و حرج وارده بر خود از دادگاه تقاضای طلاق کند.
به همین دلیل یکی از راه های اقدام طلاق از ناحیه زن نیز همین اقدام اولیه در خصوص گرفتن رای نفقه و عدم پرداخت به مدت شش ماه می باشد. با توجه به اینکه این روش به عنوان اصلی ترین راه برای درخواست طلاق توسط زن می باشد و اقدامی اشتباه و یا هر عمل اشتباهی ممکن است موجب از دست رفتن این فرصت برای زوجه شود، وکیل آگاه پیشنهاد می کند، مقاله «طلاق به درخواست زوجه» را مطالعه کنید.
نفقه جاریه زن شاغل
تعلق گرفتن نفقه جاریه به زن شاغل یکی از بحث برانگیزترین موضوعات قضایی است که بسیاری از موکلین امروزه درگیر آن هستند. در صورتی که زن شاغل باشد و به صورت ماهیانه کسب درآمد کند میتواند در صورت تمایل و رضایت خود این مبلغ را در زندگی مشترک صرف کند. زنی که خود شاغل است و ماهیانه کسب درآمد میکند، در صورت تمکین همسر استحقاق دریافت نفقه را دارد. مردی که نفقه همسرش را پرداخت نکند، مورد بازخواست قضایی قرار می گیرد و ممکن است مطابق رای دادگاه مجازات نیز شامل حال او شود.
در این مقاله از سایت وکیل مشهد سعی کردیم به صورت کامل اطلاعاتی در زمینه نفقه جاریه در اختیار شما کاربران گرامی قراردهیم.
چنانچه نیاز به مطالعه بیشتر در زمینه خانواده هستید میتوانید به بخش وکیل خانواده مشهد مراجعه نمایید.
شرایط پرداخت نفقه چگونه است؟
علاوه بر عقد دائم شرعی بین طرفین، زن بایستی برای استحقاق دریافت نفقه در تمکین از مرد باشد. تمکین به معنای تبعیت و فرمانبرداری زن از مرد است که شامل دو قسمت می شود. قسمت اول یا همان تمکین عام به معنای اقامت زن در منزل شوهر (مگر اینکه در هنگام عقد شرط دیگری شده باشد) و حسن معاشرت و فرمانبرداری عمومی از شوهر است. قسمت دوم یا همان تمکین خاص به معنای آمادگی و تسلیم زن برای برقراری روابط زناشویی و جنسی مرسوم بین زوجین می باشد.
نفقه جاریه زن شاغل به چه صورت است؟
تعلق گرفتن نفقه جاریه به زن شاغل یکی از بحث برانگیزترین موضوعات قضایی است که بسیاری از موکلین امروزه درگیر آن هستند. در صورتی که زن شاغل باشد و به صورت ماهیانه کسب درآمد کند میتواند در صورت تمایل و رضایت خود این مبلغ را در زندگی مشترک صرف کند.
2 پاسخ